Περί κινητικότητας και στάσης: σύγχρονες προσεγγίσεις στη θεωρία και τις πρακτικές κινητικότητας

Περιεχόμενο μαθήματος

Σύντομη περιγραφή

H ένταση των προσφυγικών ροών από την Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη και τα μεσογειακά παράλια παραμένει έντονη σήμερα, παρά τους περιορισμούς της εν γένει κινητικότητας που έχουν επιβάλει τόσο οι πανδημικές συνθήκες όσο και οι πολιτικές περιορισμού της μετανάστευσης διεθνώς.

Κατά την τελευταία δεκαετία η προσφυγική συνθήκη έχει αναδειχθεί σε ημι-μόνιμη κατάσταση για μεγάλους αριθμούς ανθρώπων δημιουργώντας νέες μορφές ένταξης—ή μη-ένταξης—στο πολιτικό σώμα των ευρωπαϊκών κοινωνιών, ιδιαιτέρως μάλιστα στις λεγόμενες «συνοριακές χώρες», συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Η διαρκής επέκταση και ο πολλαπλασιασμός των στρατοπέδων—η αλλιώς δομών φιλοξενίας—μεταναστών και προσφύγων σε χώρες όπως η Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία κτλ έχει δημιουργήσει μορφές και πρακτικές ύπαρξης και διαβίωσης εντός των εθνικών επικρατειών με μεγάλους βαθμούς διαφοροποίησης ως προς μια σειρά δεδομένων που όριζαν παραδοσιακά τις αρχές πολιτειότητας, όπως τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, η πρόσβαση κοινωνικών αγαθών όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η πολιτική εκπροσώπηση κτλ.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών μάλιστα οι αντινομίες και οι απορητικές συνθήκες που συνδέονται με την κινητικότητα και την προσφυγιά έχουν ενταθεί από τις πανδημικές συνθήκες, τις περιβαλλοντικές κρίσεις και τις εμπόλεμες καταστάσεις στη Μέση Ανατολή και αλλού. Ιδιαίτερα η πανδημία άνοιξε νέα πεδία καινοφανούς επέμβασης του κράτους και των κρατικών πολιτικών στο επίπεδο τόσο της δημόσιας όσο και της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων και επανακαθόρισε όπως διαφαίνεται τα νοήματα και τα βιώματα της παγκοσμιοποίησης και της πλανητικότητας. Ζητήματα που αφορούν τη δημοκρατία, την ιδιότητα του πολίτη, την κινητικότητα και την πρόσβαση ή/και αποκλεισμό από κοινωνικές και δημόσιες δομές αναδύονται με νέο τρόπο.

Στο σεμινάριο αυτό θα προσεγγίσουμε και θα αναλύσουμε θεωρητικά, νομικά, ιστορικά κείμενα και προτάσεις που αναδεικνύουν την αναπροσαρμογή των σχετικών με την κινητικότητα δεδομένων στο πλαίσιο της ιδιαίτερης συγκυρίας. Η πρόθεσή μας είναι να αναμετρηθούμε με ιδέες και προτάσεις που αναδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο η σύγχρονη συγκυρία θέτει νέα ερωτήματα στη γνώση και την ανάλυση φαινομένων κινητικότητας και στάσης της νεότερης και σύγχρονης περιόδου.